De verstedelijking is een belangrijke oorzaak voor klimaatverandering, afname van biodiversiteit en de uitstoot van broeikasgassen. Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling kan dit tegengaan, maar vindt nog op te kleine schaal plaats om echt impact te hebben. Aeres Hogeschool, Hogeschool Van Hall Larenstein, Hogeschool van Amsterdam en MNEXT (Hogeschool Avans) onderzochten in de periode april 2022 tot april 2024 samen met het werkveld hoe de transitie naar natuurinclusieve gebiedsontwikkeling kan worden versneld. De resultaten zijn nu beschikbaar!
Whitepaper Natuurinclusieve Uitgangspunten
De belangrijkste resultaten van het project zijn overzichtelijk op een rijtje gezet in een whitepaper: Natuurinclusieve Uitgangspunten. In de whitepaper worden handzame uitgangspunten aangereikt waarmee stakeholders natuurinclusiviteit in stedelijke en gebiedsontwikkeling kunnen stimuleren. Voor de ontwikkeling van deze uitgangspunten is door de projectpartners gewerkt in drie schaalniveaus van gebiedsontwikkeling, in een aantal casussen. Dit waren: gebouw (Spoorzone Waarder), straat (Knowledge Mile Park – KMP – Amsterdam), en gebied (Almere Centrum-Pampus). De casussen belichtten veelvoorkomende typen ingrepen, zoals kleinschalige nieuwbouw, verbetering van de publieke ruimte en binnenstedelijke woningbouw. Hoewel elke casus een eigen thematisch zwaartepunt had – biobased materialen (Spoorzone Waarder), natuurlijke vergroening (KMP) en governance (Almere), heeft via deelonderzoeken en tussen hogescholen kruisbestuiving plaatsgevonden.
De whitepaper is via deze link te raadplegen en downloaden. Binnenkort verschijnen op deze pagina de verschillende deelpublicaties van het onderzoeksproject.
Aanleiding: Druk op de biodiversiteit en vrije stedelijke ruimte
Klimaatverandering en het verlagen van de uitstoot van broeikasgassen staan hoog op de maatschappelijke agenda. In Nederland bestaat nog 15% van de oorspronkelijk biodiversiteit. Daarmee scoort Nederland onder het Europese gemiddelde. Een belangrijke oorzaak hiervoor is de verstedelijking en die neemt komende jaren alleen maar verder toe. Het nieuwe kabinet wil dat tot 2030 1 miljoen nieuwe woningen worden gebouwd. De woningen moeten veelal duurzaam en in de bestaande steden worden gebouwd.
Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling cruciaal voor de leefbaarheid
Penvoerder Gideon Spanjar, lector Innovatie & Groenstedelijke Ruimte bij Aeres Hogeschool en senior onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam: “Het belang van natuurinclusieve gebiedsontwikkeling met het gebruik van biobased bouwmaterialen en het natuurlijk vergroenen van het stedelijk leefgebied, is cruciaal om biodiversiteitsverlies en klimaatverandering tegen te gaan en de leefbaarheid van stedelijke gebieden te verbeteren. Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling zou daarom op grotere schaal en sneller toegepast moeten worden in Nederland. Hierover is in het project waardevolle kennis ontwikkeld. Niet alleen als het gaat om de effecten van natuurinclusief bouwen voor gebruikers en het onderliggend ecosysteem, maar ook op het gebied van organisatie en financiering.”
Met praktijkonderzoek kennis bijdragen
In het tweejarig onderzoeksproject kijken de deelnemende hogescholen en het Centre of Expertise Groen naar zowel de toepassingsmogelijkheden van biobased bouwmaterialen als ook hoe het gebruik van inheemse beplanting in de schil van gebouwen en buitenruimten bijdraagt aan de leefkwaliteit en klimaatbestendigheid van gebieden. Er zijn drie casussen die worden onderzocht: ‘Spoorzone Waarder’ voor gebouwniveau, ‘Amsterdam Knowledge Mile Park’ voor straatniveau en ‘Almere Centrum-Pampus’ voor gebiedsniveau. Met een brede vertegenwoordiging van het werkveld zoals lokale en regionale overheden, ontwerpbureaus, kennisinstituten, woningbouwcorporaties en ontwikkelaars, worden de succes- en faalfactoren in kaart gebracht en handvatten voor versnelling van de transitie geïdentificeerd.
