“Midden- en kleinbedrijf helpen met de transitie van een lineaire naar een circulaire, biobased economie. Studenten en docenten inspireren en verbinden met bedrijven. Overheden helpen met het ontwikkelen visie en doelstellingen om de transitie te versnellen.” Per stakeholdergroep weet Willem Böttger, lector van de onderzoeksgroep Biobased Bouwen bij Avans Hogeschool en HZ University of Applied Sciences, haarfijn uit te leggen wat het doel is van het lectoraat. En richting het einde van zijn lectorschap kan de conclusie al zijn dat een groot deel van deze doelstellingen is behaald. “We schudden de boel door elkaar, delen hier en daar speldenprikken uit, om te zorgen dat ieders ogen geopend worden.”
Focus
Dagelijks voeren docentonderzoekers praktijkgericht onderzoek uit samen met (internationale) bedrijven, onderzoeksinstellingen en studenten. Het lectoraat Biobased Bouwen richt zich hierbij op verschillende thema’s. Willem licht ze toe:
Mycelium, biocomposieten en biobased beton
“We onderzoeken niet alle soorten biobased bouwmaterialen, maar focussen op mycelium, biocomposieten en biobased beton.”
Productieproces, technische eigenschappen en praktische demonstraties van biobased bouwmaterialen
“Vanzelfsprekend kijken we naar de technische eigenschappen van materialen en proberen die te verbeteren. Maar heel nadrukkelijk onderzoeken we ook hoe de innovatieve materialen, kunnen worden geproduceerd, hoe ze zijn toe te passen in de praktijk en hoe bijvoorbeeld de gebruikservaring van een gebouw verandert door het toepassen van biobased materialen.”
Hoe ontwerp je met biobased bouwmaterialen
“Gebruik maken van biobased bouwmaterialen brengt met zich mee dat je goed moet nadenken over het ontwerpproces. Hoe dring je de hoeveelheid gebruikt materiaal terug, hoe bevestig je materialen aan elkaar en hoe kun je ze aan het einde van de gebruiksfase weer zodanig uit elkaar halen dat ze opnieuw zijn te gebruiken?”
Samenwerking binnen en buiten de hogeschool
Een lectoraat staat nooit op zichzelf, maar voert zijn onderzoek uit binnen verschillende samenwerkingsverbanden. “De synergie zit er bij ons om te beginnen al in dat de onderzoeksgroep is opgesplitst over twee hogescholen. We hebben twee mooie teams staan die goed aan elkaar verbonden zijn en goed zijn ingebed bij zowel Avans als HZ,” vertelt Willem. Het lectoraat is vanwege de materie nauw verbonden aan de Bouw Academies van beide hogescholen. Vrijwel iedere bachelor student krijgt tijdens de opleiding in meer of mindere mate te maken met biobased thema’s. Dat kan als onderdeel van het reguliere curriculum, in de vorm van een minor of via een actieve bijdrage aan een onderzoeksproject. “Buiten dat werken we in projecten samen met andere lectoraten van de eigen hogescholen, en daarna dijt de kring verder naar buiten uit naar andere hogescholen, universiteiten, overheden en commerciële organisaties. De meeste van die samenwerkingen zijn uitsluitend in projectvorm.”
Impact op de regio
Vanuit die samenwerkingen tekent de impact van het lectoraat zich langzaam maar zeker af. Willem: “Inhoudelijk hebben we in ons onderzoek de afgelopen jaren wel degelijk stappen gezet. Neem de ontwikkelingen op het gebied van mycelium, van volledig nieuw richting voorzichtige marktintroducties. Is dat volledig op ons conto te schrijven? Nee. Hebben we hierin bijgedragen? Ja!” Daarnaast wijst hij op de indirecte impact die het lectoraat heeft. “Veel van de kennis die we opdoen komt in de vorm van human capital terecht in de markt. Het zit in de hoofden van al die studenten die we zien en vroeg of laat krijgen zij als professionals de kans om die kennis toe te passen.”
Er liggen ook uitdagingen voor het lectoraat, maar volgens Willem zeker ook voor het CoE BBE als organisatie. “Er ligt nog veel potentie om de impact op de maatschappij te vergroten. Nu zijn we op het gebied van doelstellingen eigenlijk een soort veelkoppig monster; we proberen veel studenten te bereiken om mee te doen in onderzoek, docenten te enthousiasmeren om kennis op te nemen in het curriculum en zelf ook mee te doen in onderzoek, mkb mee te nemen in acceptatie van biobased materialen en daarnaast op technisch vlak te innoveren in materiaalgebruik.
Toekomstvisie
Na bijna 8 jaar bij Avans en 6 jaar bij HZ kijkt Willem tevreden terug. “Het lectoraat heeft absoluut zijn steentje bijgedragen aan de verduurzaming van de bouwwereld. Toen ik begon was mycelium nog volledig onbekend en nu is het een hype aan het worden. Mycelium wordt breed onderzocht en gaat in rasse schreden richting marktintroductie. Voor biocomposieten geldt iets vergelijkbaars en in brede zin zijn materialen in het bouwproces belangrijker geworden. Al met al is het hele thema veel belangrijker geworden. We zien dat in regelgeving die vooral vanuit de Europese Unie op ons af komt.
Tegelijkertijd weten we dat het nog een traject is van vele decennia om de biobased economy en volledige circulariteit te bewerkstelligen.” Daarmee is het voortbestaan van de onderzoeksgroep de komende tijd gewaarborgd. Willem zwaait aan het einde van 2022 af als lector en een opvolger zal de werkzaamheden voortzetten, samen met de beide kenniskringen. “Mijn opvolger kan onze ambities hopelijk voortzetten en zoveel mogelijk samenwerken met het enthousiaste, professionele team dat er nu staat. Er ligt een stevig biobased fundament waar nog heel veel mooie dingen op gebouwd kunnen worden!”
> Bekijk hier de projecten van dit lectoraat
Dit artikel is onderdeel van het digitale magazine Biobased Update. Lees hier de volledige uitgave.