Van Biobased naar Fossil based…
Zoals gezegd leefde de hele mensheid ooit in een Biobased Economy. Er is wel bekend dat zelfs de Romeinen in het begin van de jaartelling al bekend waren met het feit dat steenkool als brandstof te gebruiken was, maar tot in de late middeleeuwen was hout nog voldoende voorradig en voor materialen en producten werden überhaupt nog geen fossiele grondstoffen gebruikt. Met de ingebruikname van de eerste steenkolenmijnen komt daar verandering in en zeker met de opkomst van de industriële revolutie (vanaf 1750) neemt het gebruik van kolen voor energiewinning een vlucht. Ook de productie van ijzer en staal uit ertsen wordt dan grootschaliger.
Aardolie gaat vanaf het einde van de 19e een steeds grotere rol spelen. Dan ontstaat de petrochemie, een tak van scheikunde die zich bezighoudt met verwerking van aardolie en de producten daaruit. Vanaf de eerste boring in 1853 wordt aardolie beter beschikbaar en ontdekt men de vele verschillende toepassingen die direct of indirect kunnen worden gewonnen uit ‘het zwarte goud’. Zeker na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelt bijvoorbeeld de plasticindustrie zich heel snel en draait de wereldeconomie meer en meer op fossiele grondstoffen. In Nederland wordt nog een grote slag gemaakt sinds de ontdekking en ontginning van de aardgasvelden in Drenthe en Groningen (vanaf 1948), heel Nederland gaat vanaf dan ‘aan het gas’.
…en weer terug…
Maarrrrr… Steeds duidelijker wordt dat het gebruik van fossiele grondstoffen ook veel uitdagingen met zich meebrengt. Snel, en zeker niet uitputtend, opgesomd:
- De voorraad fossiele grondstoffen is eindig
- Winning van fossiele grondstoffen brengt lokale milieuschade toe
- Winning van fossiele grondstoffen draagt in grote mate bij aan klimaatverandering
- Door geopolitieke spanningen komt bereikbaarheid van voorraden fossiele grondstoffen mogelijk in gevaar
Vooral de bijdrage aan de klimaatverandering zorgt er nu voor dat beleidsbepalers en het bedrijfsleven innoveren in biobased toepassingen. Maar vergeet vooral niet dat de voorraad fossiele grondstoffen eindig is. Per dag gebruikt de wereldbevolking evenveel aardolie als er door de aarde in 1.000 jaar ‘geproduceerd’ wordt. Er wordt geschat dat de rendabele ‘bewezen reserves aardolie’ over ongeveer 40 jaar verbruikt zijn, natuurlijk afhankelijk van vraag en aanbod. Voor de voorraad aardgas gaat men uit van 60 jaar. De voorraad kolen (onder meer steenkool en bruinkool) is veel groter. Daar kan nog tientallen, zo niet honderden jaren gebruik van worden gemaakt.
Voorbeelden van hoe het geopolitieke speelveld van invloed kan zijn op de bereikbaarheid en gebruik van fossiele grondstoffen (en vice versa) zien we in de aanleg van de Nordstream gasleiding van Rusland naar Europa en de politieke spanningen in Venezuela, nota bene het land met de grootste aardolie reserves ter wereld.
…naar Biobased
Het nut van gebruik van hernieuwbare grondstoffen, biomassa, is dus evident. Door de korte koolstofcyclus levert energiewinning en gebruik voor materialen en toepassingen geen bijdrage aan klimaatverandering en veel hernieuwbare biomassa is in de buurt voorradig, waardoor landen niet afhankelijk zijn van andere landen die beschikken over voorraden fossiele grondstoffen. Door onze grote afhankelijkheid van fossiele grondstoffen is er in de overgang naar de Biobased Economy op enorm veel fronten winst te behalen. Bij CoE BBE richten we ons op de onderzoeksgebieden Biobased Products, Biobased Energy, Biobased Bouwen en Marine Biobased Specialties.